WHIG en DIGH

(NHG werkgroep DIversity en Global Health) De WHIG maakt deel uit van de DIGH (= alle Nederlandse huisartsen actief in IH. )

Waarom? De achtergrond
“De huisarts verleent zorg aan iedereen: van jong tot oud en met verschillende culturele, etnische en sociaal-maatschappelijke achtergrond. De verscheidenheid van patiënten heeft door verschillen in epidemiologie en genetische factoren consequenties voor het huisartsgeneeskundig handelen”.[1]

Nederland kent ongeveer 1,1 miljoen mensen die tot de groep sociaal kwetsbaren worden gerekend. Zij ondervinden vaak een opeenstapeling van problemen op het gebied van financiën, wonen, werken, psychische en lichamelijke gezondheid, sociale contacten, opvoeding en verslaving. Vaak is er sprake van laaggeletterdheid.[2]  Hoewel deze problematiek vaker in de achterstandswijken van de grote steden voorkomt, is deze zeker niet voorbehouden aan de grote steden.

Er bestaan grote gezondheidsverschillen tussen mensen met een lage sociaal-economische status (SES) en mensen met een hoge SES. Hoogopgeleide mannen leven gemiddeld vijftien jaar langer in goede gezondheid dan laagopgeleide mannen. Deze verschillen tussen sociaaleconomische groepen zijn de afgelopen tien jaar niet kleiner geworden.[3] [4]Onafhankelijk van de gezondheidstoestand doen personen met een lage SES vaker een beroep op de huisarts en bezoeken ze minder vaak een specialist. Zij beoordelen hun eigen gezondheid vaker als matig of slecht en zij voelen zich meer beperkt in bezigheden als gevolg van lichamelijke en/of emotionele problemen. 3,4,[5]

Naast een lage SES blijkt etniciteit ook een autonome rol te spelen bij gezondheidsverschillen.[6] Niet-westerse migranten hebben relatief meer chronische aandoeningen als diabetes, astma en hart- en vaatziekten. Daarbij hebben zij vaker depressies en angststoornissen. Er zijn aanwijzingen dat de effectiviteit van zorg voor migranten en etnische minderheden minder goed is. Er zijn verschillen in ziektebeleving en verwachtingen ten aanzien van de gezondheidszorg.  Niet-westerse migranten  bezoeken vaker de huisarts, vergeleken met andere Nederlanders met dezelfde leeftijd, opleiding, SES of ervaren gezondheid.[7] Volgens ramingen zal in 2050 een derde van de inwoners van Nederland van niet westerse afkomst zijn.

Huisartsenzorg voor sociaal kwetsbare patiëntengroepen is complex, gezien de noodzaak tot specifieke kennis en vaardigheden, en gaat vaak gepaard met een grote werkdruk en ethische dilemma’s. Vaak voelen huisartsen zich onvoldoende voorbereid hoe hier mee om te gaan.[8]  In de meeste huisartsenopleidingen wordt weinig aandacht besteed aan culturele diversiteit.  Van de aios die na de opleiding (zeer) waarschijnlijk als huisarts gaan werken, wil het merendeel liever in mindere mate te maken krijgen met grote stadsproblematiek. Veertig procent van de huisartsen die op zoek zijn naar een praktijk wil niet in een achterstandswijk werken[9]

Conclusie:

  • Nederland kent een grote groep sociaal kwetsbaren en een toenemend aantal migranten. Huisartsen missen handvatten hoe hier goed mee om te gaan.
  • Er is veel kennis en expertise in Nederland, maar deze blijkt lastig te ontsluiten en wordt onvoldoende benut voor de ontwikkeling van handreikingen voor huisartsen en NHG-producten.
  • Er is behoefte aan een platform om de samenwerking tussen NHG, Pharos, LHV, huisartsopleidingen, WHIG en achterstandsfondsen te optimaliseren en kennis te delen.

Daarom is de NHG-werkgroep Diversiteit en Global Health opgericht (DIGH).

De WHIG is een groep huisartsen met een sterke betrokkenheid bij eerstelijns gezondheidszorg in een internationaal perspectief, die projecten en activiteiten op het gebied van Family Medicine en International Health ondersteunt. Wij hebben affiniteit met de doelgroep van migranten net als onze achterban. Een oud-tropenarts zal niet twijfelen aan de meerwaarde van internationalisering, zeker ook bij terugkeer in Nederland. Voorbeelden hiervan zijn vakinhoudelijk zoals kennis over reizigersadvisering en importziekten, maar ook ervaring in interculturele communicatie en een bredere blik op de Nederlandse gezondheidszorg.

De doelstellingen van de WHIG zijn het bevorderen van kennisuitwisseling tussen huisartsen over internationale gezondheidszorgproblemen, het toepassen van die kennis in de eerstelijns gezondheidszorg in Nederland (bijv. reizigersadvisering) en in andere landen (bijv. ondersteunen onderwijs) en het faciliteren van onderzoek. Deze sluiten goed aan bij de DIGH en wij zijn blij met deze samenwerking.

Het doel van deze NHG-werkgroep DIGH

  • Benutten van de kennis en expertise van de participerende organisaties om huisartsen handvatten bieden om iedereen in Nederland patiëntgerichte zorg te geven & met elke patiënt tot shared-decisions te kunnen komen.
  • Aandacht voor etnisch-culturele en sociaaleconomische gezondheidsverschillen en global health in de huisartsopleiding te vergroten.
  • Op een zo efficiënt mogelijke wijze de samenwerking tussen de participerende organisaties faciliteren en de in Nederland beschikbare kennis en expertise samenbrengen.

In de werkgroep komen vertegenwoordigers van de volgende organisaties samen:

  • AMAN – Associatie Marokkaanse Artsen-Nederland,
  • Achterstandsfondsen,
  • EURACT –European Academy of Teachers in General Practice/Family Medicine,
  • Huisartsopleiding (Nijmegen, AMC Amsterdam, Utrecht, Maastricht en Rotterdam),
  • LHV,
  • LOVAH,
  • NHG,
  • Pharos- kennis en adviescentrum voor de gezondheid van migranten en laagopgeleiden,
  • Stichting Sanitas
  • en de WHIG.

In de vergadering van 12 november werd besloten dat de volgende werkgroepen de komende tijd concreet aan de slag zullen gaan:

  • Themagroep Preventie, zelfmanagement en E-health,
  • Themagroep Kwaliteitsnorm Tolkengebruik,
  • Themagroep Culturele competenties en global health in HA-opleiding.

Verder zien wij in de toekomst graag een samenwerking met betrekking tot het opzetten van huisartsopleidingen in het buitenland (WHIG-Kenia, Nijmegen-Suriname, Leiden-Cuba, VU-Aruba).

Via onze site en nieuwsberichten houden we onze achterban op de hoogte van onze gezamenlijke activiteiten of discussieer mee op de HAwebgroep Diversiteit in de praktijk.

Dit is een open HAweb-groep voor huisartsen en POH’s met belangstelling voor etnische en sociaal-economische diversiteit. Het biedt je een kans om vragen te stellen en ervaringen te delen m.b.t. de zorg aan migranten, laaggeletterden en sociaal kwetsbaren, contact te leggen met anderen met gelijke ervaringen, de mogelijkheid om op de hoogte te blijven van handvatten voor de praktijk, activiteiten en nascholing, de kans om uw expertise te delen om bestaande producten, zoals richtlijnen, beter te laten aansluiten op de toenemende diverseit in de huisartspraktijk. De oprichting van deze groep is een initiatief van de NHG-Werkgroep DIGH (Diversiteit en Global Health). Hierin werken verschillende organisaties samen om kennis en expertise te bundelen m.b.t. het omgaan met etnische en sociaal-economische gezondheidsverschillen binnen de huisartsgeneeskunde. Het gaat concreet om de zorg voor migranten, mensen met lage opleiding en sociaal kwetsbare groepen. D

Kwaliteitsnorm tolkgebruik bij anderstaligen in de zorg.

Verantwoorde zorg vereist soms de inzet van een professionele tolk. Er zijn ook situaties waarbij een informele tolk, zoals een familielid of een buurvrouw, volstaat. De kwaliteitsnorm tolkengebruik van oa NHG, KNMG, LHV en diverse patiëntenorganisaties, biedt zorgverleners hulp bij het maken van deze keus. Om patiënten goed te kunnen behandelen is het cruciaal dat een zorgverlener en patiënt elkaar goed begrijpen. Als een zorgverlener een anderstalige patiënt tegenover zich heeft, zal hij inschatten of de taalbarrière het verlenen van adequate zorg in de weg staat. Zo ja, dan schakelt de zorgverlener een tolk in. Dat kan een informele tolk zijn, maar soms is de inzet van een professionele tolk noodzakelijk om verantwoorde zorg te kunnen bieden. Bij het maken van deze keus spelen allerlei afwegingen een rol. Het hangt af van het werkveld, de omstandigheden en van de zorgvraag. En natuurlijk van de wens van de patiënt. Wil die zelf iemand meenemen om te tolken en is deze persoon voldoende in staat om de klachten van de patiënt te verwoorden? De kwaliteitsnorm brengt dit soort afwegingen in kaart aan de hand van een aantal praktische vragen. Dit helpt zorgverleners om gepast en doelmatig met tolkeninzet om te gaan. Lees verder op de site van de NHG.

“Diversiteit in de praktijk”

September 2014. Er wordt hard gewerkt aan een boek over ‘Diversiteit in de Praktijk’, Etnische en sociaaleconomische gezondheidsverschillen in de huisartsgeneeskunde. In navolging op bijvoorbeeld ´verrichtingen in huisartsenpraktijk´ is het de bedoeling een nuttig naslagwerk te creëren over deze speciale onderwerpen waar een gemiddelde huisarts nogal eens mee kan worstelen. Dit boek komt dan ook tot stand na inventarisatie van wensen van patiënten (migranten en laaggeletterden) ten aanzien van de huisarts, vragen en ervaren knelpunten van huisartsen en huisartsopleidingen en de behoefte van het NHG aan de beschrijving van standaard- overschrijdende informatie. Ik noem een paar onderwerpen: communicatie met laaggeletterden en anderstaligen, diversiteit in somatische zorg, GGZ, etnische verschillen in farmacotherapie, preventie en zelfzorg, sociale problematiek. Het boek verschijnt naar alle waarschijnlijkheid in 2015. Tot die tijd kunt u ook terecht op: : www.huisarts-migant.nl

[1] NHG-Standpunt Kernwaarden huisartsgeneeskunde, generalistisch, persoonsgericht en continu, 2011.

[2] Wolf, J. ‘Handreiking OGGZ in de Wmo’, VWS en VNG, Den Haag 2006 (www.invoeringwmo.nl).

[3] Bruggink JW. Ontwikkelingen in (gezonde) levensverwachting naar opleidingsniveau. Bevolkingstrends: Statistisch kwartaalblad over de demografie van Nederland, 2009b; 4e kwartaal

[4] Hoeymans N, Melse JM, Schoemaker CG (red.). Gezondheid en determinanten. Deelrapport van de Volksgezondheid Toekomst Verkenning 2010 Van gezond naar beter. RIVM-rapport nr. 270061006. Bilthoven: RIVM,2010

[5] Westert GP, Berg MJ van den, Zwakhals SLN, Heijink R, Jong JD de, Verkleij H. Zorgbalans 2010. De prestaties van de Nederlandse zorg. Bilthoven: RIVM,2010.

[6] Campbell JL, Ramsay J, Green J. Age, gender, socioeconomic, and ethnic differences in patients’ assessments of primary health care, Qual Health Care 2001;10:90-95. Uiters E, Primary health care among ethnic minorities in the Netherlands, A comperative study [Dissertatie] Nivel, 2007

[7] Devilee 2008 Walter L.J.M. Devillé , Ellen Uiters, Gert P. Westert, Peter P. Groenewegen Perceived health and consultation of GPs among ethnic minorities compared to the general population in the Netherlands. In: Dutch general practice on stage: morbidity, performance and quality in an international scene. Westert GP, Jabaaij L, Schellevis FG(eds). Radcliffe, Oxford, 2006.

[8] Langeveld, R. ‘Kwaliteit in Diversiteit’, Landelijke Huisartsen Vereniging en VU Medisch Centrum, Utrecht 2008.

[9] Hingstman L, Kenens R. Pas afgestudeerde huisartsen niet graag naar een achterstandswijk. Huisarts Wet: 2009, 52(11), 521